6ος Γρίφος: «Η μαγεία της επιβίωσης» -Το Δάσος

Λύση του γρίφου
Θεματική ενότητα: Το Δάσος
Σύνδεση της θεματικής ενότητας με τα σχολικά εγχειρίδια και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης

«Η μαγεία της επιβίωσης» -Το Δάσος

Με τον γρίφο αυτόν μεταφερόμαστε στο δάσος και σε ένα πρόβλημα που είναι συχνό στη χώρα μας: τις φωτιές. Το δασικό οικοσύστημα έχει αναπτύξει πολλούς μηχανισμούς επιβίωσης για να αντιμετωπίζει το φαινόμενο της φωτιάς. Ο γρίφος, που είναι ένα λεξοπαίγνιο, αναφέρεται στους μηχανισμούς άμυνας τριών ειδών της ελληνικής χλωρίδας.

Αρχικά οι μαθητές/τριες διαβάζουν τον γρίφο:

Λύση του γρίφου

Στη συνέχεια οδηγούμαστε στην επίλυσή του ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1ο: Τίθεται μία πρόταση-αίνιγμα για τον μηχανισμό άμυνας του δέντρου, που είναι η φελλοφόρος δρυς. Η γνώση αυτή είναι πιθανό να μην είναι τόσο οικεία στα παιδιά. Προσπαθούμε να τα ενθαρρύνουμε να σκεφτούν ποιο χαρακτηριστικό του δέντρου έχει πολλά στρώματα.

Βήμα 2ο: Αν οι μαθητές/τριες δεν μπορούν να το υποθέσουν, αρχίζουν να παίζουνε με τα γράμματα και να δοκιμάζουν τη σειρά τους μέχρι να τους εμφανιστεί η απάντηση. Τα γράμματα μετακινούνται με το σύρσιμο του ποντικιού.

Βήμα 3ο: Εμφανίζεται η απάντηση που είναι ο φλοιός.

Και στη συνέχεια η επεξήγηση για το πώς λειτουργεί ο φλοιός και τα στρώματά του ως μηχανισμός άμυνας απέναντι στη φωτιά.

Αξιοποιώντας τις πληροφορίες που δίνονται παρακάτω στη θεματική ενότητα για τα δάση και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο «ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΖΩΗ» μπορείτε να βρείτε πολλές πληροφορίες για τους μηχανισμούς και των δέντρων και των φυτών που είναι στον γρίφο αλλά και άλλων ειδών.

Με την ίδια λογική βημάτων δουλεύουμε και τα επόμενα 2 λεξοπαίγνια.

Θεματική ενότητα: Το δάσος

Το δάσος είναι το σπίτι των άγριων ζώων και η πηγή κάθε μορφής ζωής. Από την αρχή λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποιεί δράσεις για την ορθή διαχείρισή του και την προστασία του:

(©Γ. Μουτάφης/ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ)

Εφαρμόζει μέτρα για την προστασία των άγριων ζώων (αρκούδα, λύκος) και των κατοίκων ορεινών περιοχών και υλοποιεί προγράμματα εθελοντικής προστασίας και φύλαξης των δασών σε περιόδους πυροπροστασίας.

Αναδασώνει περιοχές, που δεν μπορούν να αναδασωθούν φυσικά, και περιοχές για την ενίσχυση της φυσικής λείας των άγριων ζώων.

Οργανώνει σεμινάρια πρόληψης και πυροπροστασίας για πολίτες που ζουν κοντά σε δάση. Τοποθετεί στα δάση ενημερωτικές πινακίδες για σπάνιους τύπους οικοτόπων.

Παρεμβαίνει σε μεγάλα τεχνικά έργα (Εγνατία Οδός) για τη διατήρηση των βιοτόπων και εκπονεί Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για ορεινά οικοσυστήματα.

Εφαρμόζει προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για τα δάση και την άγρια ζωή

Ανοίγει και συντηρεί δασικά μονοπάτια.

Περισσότερες πληροφορίες

Σύνδεση της θεματικής ενότητας με τα σχολικά εγχειρίδια και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης

Στα σχολικά εγχειρίδια υπάρχουν κεφάλαια για τις ζώνες βλάστησης, τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και γενικότερα για τη βλάστηση της Ελλάδας και της Ευρώπης. Παρατίθενται επίσης και λογοτεχνικά κείμενα σχετικά με το δάσος.

Για το Δημοτικό

Γεωγραφία ΣΤ' Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο), Η χλωρίδα και η πανίδα – Kεφάλαιο 28ο: Η βλάστηση της Ευρώπης

Γεωγραφία ΣΤ' Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο), Η χλωρίδα και η πανίδα – Kεφάλαιο 11ο: Ζώνες βλάστησης

Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Ε' & ΣΤ' Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Κείμενο: Η Ασπρούδα, Ελένη Χωρεάνθη

Για τη λογοτεχνία σχετικά με το δάσος διαβάστε επίσης:

Καλαμπαλίκη, Θάλεια. «ΟΙΚΟΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ», Πιλοτικό πρόγραμμα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ανάπτυξης της φιλαναγνωσίας για μαθητές Δημοτικού Σχολείου.Ναύπλιο: 4ο Συνέδριο ΠΕΕΚΠΕ.

Καζταρίδου Αλίκη. Το παιδικό οικολογικό βιβλίο ένα άριστο μέσο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και αγωγής. Βόλος: Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΠΕΕΚΠΕ

Για το Γυμνάσιο

Γεωλογία - Γεωγραφία (B' Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή, Μάθημα 43: H εξόρυξη και οι κατασκευές στην Ευρώπη
Αναφορά στα μεγάλα τεχνικά έργα που κάποιες φορές καταστρέφουν το δάσος.

Βιολογία Β’ και Γ’ Γυμνασίου - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο), 2.4 Παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον
Αναφορά στις προϋποθέσεις αναγέννησης ενός δάσους μετά από πυρκαγιά αλλά και γενικότερα στις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που επιβαρύνουν το περιβάλλον.

Χημεία Γ' Γυμνασίου - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
H IΣTOPIA ENOΣ YΠEPAIΩNOBIOY ΦAPMAKOY
Περιγράφεται η ιστορία της ιτιάς και οι φαρμακευτικές ιδιότητες των φύλλων της.

2.9 Πολυμερή-πλαστικά
Γίνεται αναφορά στα φυσικά πολυμερή που παράγει η φύση, όπως το ρετσίνι.

5.4 Προστατεύοντας τον πλανήτη από την όξινη βροχή

Για το Λύκειο

Γεωλογία & Διαχείριση Φυσικών Πόρων, A΄ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Εκδ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
3.1.2 Κίνδυνοι που απειλούν την Ελληνική Χλωρίδα, σελ. 42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΔΑΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ, σελ. 135

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ, Β’ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ . ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Εκδ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

Α) ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, σελ. 147, Άρθρο 24
Ερμηνευτική δήλωση: Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά.

Δεντρόλεξο

Ο γρίφος αυτής της ενότητας είναι μια μορφή ενός σύντομου σταυρόλεξου. Μελετήστε τις καρτέλες με τα δέντρα τους θάμνους και τις πόες που δίνονται στην αρχή της ενότητας και συνεχίστε τον γρίφο δημιουργώντας τα δικά σας σταυρόλεξα ή άλλες διαδραστικές παιγνιώδεις ασκήσεις.

Πληροφορίες για τη δημιουργία σταυρόλεξου και άλλων ηλεκτρονικών εφαρμογών: Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Πύλη Παιδαγωγικού Υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης- Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήμιο Αιγαίου

«ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ» - “Το δάσος καίγεται … καίγεται η ζωή”

Διδακτικά σενάρια, ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ και ΑΙΣΩΠΟΣ

Προγράμματα των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

"Το Δάσος", Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς
Το τετράδιο του δάσους, ΚΠΕ Μουζακίου
Το Δάσος, ΚΠΕ Βερτίσκου Θεσσαλονίκης
ΤΟ ΔΑΣΟΣ - ΤΟ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ, ΚΠΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ
ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ, ΚΠΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

Και μια σειρά εικόνων ελληνικών δασών για να τις χρησιμοποιήσετε σε αφισάκια, κάρτες ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες.